سه تار سازی است قدیمی از خانواده تنبور که تاریخ پیدایش آن به دلیل عدم وجود منابع کتبی تاریخی در دست نیست. این ساز در زمان میرزا علی اکبر خان فراهانی و میرزا عبداله و آقا حسینقلی جزو سازهایی بوده که ردیف موسیقی ایرانی با آن نواخته می شده که امروزه جایگاه خود را بعنوان یک ساز مستقل بازکرده است 
"سه تار"
سه تار سازی است قدیمی از خانواده تنبور که تاریخ پیدایش آن به دلیل عدم وجود منابع کتبی تاریخی در دست نیست. این ساز در زمان میرزا علی اکبر خان فراهانی و میرزا عبداله و آقا حسینقلی جزو سازهایی بوده که ردیف موسیقی ایرانی با آن نواخته می شده که امروزه جایگاه خود را بعنوان یک ساز مستقل بازکرده است.
از سه تار سازان مشهور، استاد مفتح السلطان، استاد عشقی، استاد کمالیان، استاد محمود هاشمی و استاد محمد نوائی که سبک خاصی برای خود داشته اند را می توان نام برد.
ساز سه تار ابتدا سه سیم داشته که به روایتی مشتاق را به آن افزوده که سیم چهارم بنام واخوان و بعضیها مشتاق نیز می گویند.

"اجزاء سه تار"
کاسه که از جنس چوب توت- دسته از گردو- صفحه از چوب توت- سردسته که گوشیها نیز روی آن نصب می گردد از چوب گردو- گوشیها از گردو- پرده از جنس روده- خرک، چوبی و شیطانک از استخوان.
سیمگیر که در انتهای کاسه نصب می شود از شاخ قوچ- شمشاد یا فوفل- سیم ها فلزی و با ناخن نواخته می شود و به روشهای ترکه ای، کاسه کدوئی، سه تار پوستی و زیر معبائی یا کتابی و یک تکه نیز توسط بعضی از اساتید ساخته شده و می شود.

"انتخاب چوب"
در ساختن سه تار ازانواع میوه دار چوب توت استفاده می شود و در ساختمان آن از چوبهایی استفاده می شود که فاصله حلقه های سالیانه از چهار میلیمتر کمتر باشد و الیاف آن نیز به موازات یکدیگر قرار گیرند. درختانی که در مناطق گرم و خشک می رویند برای ساز سازی بسیار مناسب است. سه تار به اندازه های مختلفی ساخته شده است، ابعاد و کاسه و صفحه آن استاندارد مشخصی ندارد و سوراخهایی که برای صدا دهی روی صفحه باز می شود بسلیقه هر کسی نوعی است.

"ساخت سه تار کدوئی"
در روش فوق از کدوی قلیانی برای ساختن کاسه سه تار که بحد کافی خشک شده باشد استفاده می شود، کدو قلیایی دارای جداره سخت است و داخل آن سست به سهولت خالی می شود، باید اندازه کدو طوری باشد که بتوان پس از ترسیم شکل کاسه روی آن با اره دستی قسمت کاسه رابریده و جدا کرد، کاسه را آنقدر روس سمباده در روی سطح صاف می کشیم تا لبه کاسه در همه جا یکسان شود در این حالت کاسه آماده مراحل بعدی است.

"ساخت ساز تار یک تکه"
از قطعه چوبی از درخت توت که کاملا صاف و بی ترک و گره است انتاب و با تعیین طول و عرض و عمق کاسه روی قطعه چوب قسمتهای زاید را از کاسه جدا می کنیم. ساختمان کاسه را با تیشه و چوب ساب فرم می دهیم سپس با تیشه لبه باریک و اسکنه داخل آنرا خالی می نمائیم هر چه وقت بیشتری در نازک کردن آن انجام گیرد بهتر است تا صدمه به کاسه سه تار وارد نشود، قسمت گلویی آن حدود 2 میلیمتر بیشتر از دیگر قسمتهاست هر چه چوب تر و رطوبت دار باشد تراشیدن آن راحت انجام می شود کار با چوب خشک بسختی انجام و احتمال شکستن آن زیاد است. پس از تراش آن را داخل کیسه پلاستیکی قرار داده تا سرعت خروجی رطوبت را کم و از ترکیدگی مانع شود پس از اینکه قطعه کار خشک شد داخل و بیرون آنرا سمباده می زنیم تا کاملا صاف و یکنواخت شده و برای مراحل بعدی آماده گردد.

"سه تار ترکه ای"
در این روش از قطعه چوبی بنام دوره که به صفحه وصل می شود استفاده می گردد و بقیه ترکه ها که قسمت کروی آنرا تشکیل می دهند بر وزن برگ خوانده می شود. تعداد ترکه ها متغیر بوده و در بعضی 7 و 9 و11 یا بیشتر است که سازنده سه تار برای خم دادن ترکه ها از قالب استفاده می کند قبل از خم کردن ترکه ها را با وسایل حرارت زا حرارت می دهیم تا شیره چوب جوشیده و بیرون آید نباید با حرارت زیاد چوب را کاملا سوخته کرد که از استحکام آن کاسته شود بلکه باید به رنگ قهوه ای روشن درآید و تا حدی مهارت لازم است سپس ترکه های آماده شده را در آب جوشانده که با بالا رفتن درجه حرارت آب حالت نرمی پیدا کرده و براحتی روی قالب خم می شود ترکه ها مدتی روی قالب با گیره ثابت نگه داشته می شود تا کاملا خشک شوند سپس از قالب گرفته و ترکه ها را به روشی که هر سازنده برای خود جهت جمع کردن کاسه دارد پهلوی هم می چسبانیم تا با نصب گلویی در انتهای کاسه و بستن سر ترکه ها به آن، کاسه آماده شده و وارد مراحل بعدی یعنی دسته گذاری شیطانک می شویم. دسته نیز باید با دقت هر چه تمامتر درمحور کاسه نصب گردد.
مرحله بعد نصب صفحه است که باید فاصله رگه های صفحه حدود 2 الی4 میلیمتر باشد و ضخامت اولیه آن حدود 4 میلیمتر، ابتدا صفحه را در آب می جوشانیم تا شیره آن کاملا خارج گردد و سپس آنرا بین دو قطعه چوب کاملا صاف قرار می دهیم و با گیره می بندیم تا خشک شود و زیر صفحه را نیز با حرارت داد نمی سوزانیم تا برنگ قهوه ای روشن در آید سپس صفحه را تراش می دهیم تا ضخامت آن به 8/2 میلیمتر برسد در این حالت صفحه را به روی دهانه کاسه سه تار و پس از مشخص کردن به اندازه دور کاسه قسمتهای زاید را بریده و پس از سنتر کردن صفحه با دور کاسه چسب می زنیم و با نوار چسب کاغذی صفحه را در جای خود تا خشک شدن می بندیم و بعد مرحله تمیز کاری و سمباده کشی است که کاسه و صفحه و دسته را سمباده و کاملا صاف و صیقلی می کنیم تا برای لاک و الکل زدن آماده شود، پس از مراحل فوق گوشی و خرک و پرده ها نصب شده و ساز آماده نواختن است.

"اندازه سه تار"
طول کاسه26 سانتیمتر.
طول دسته از شیطانک تا محل اتصال بدسته 48 سانتیمتر با زبانه.
طول دسته 60 سانتیمتر که شامل 12 سانتیمتر سردسته و 45 سانتیمتر دسته و 3 سانتی متر زبانه است.
عرض دسته در پایین (محل نصب بدسته) 3- 8/2 سانتیمتر و در محل نصب شیطانک 5/2 سانتیمتر است.

"ابزار مورد نیاز برای ساخت سه تار"
میز کار- اره برقی- دستگاه خراطی و ادوات آن- اره دستی و اره موئی- گیره رومیزی- گیره سنتی- سوهان ریز چوب ساب و سوهان درشت چوب ساب- سوهان آهن ساب- سوهان گرد4/1 اینچ- قالب سریشم- انبر کلاغی- دریل برقی- آچار پیچ گوشتی- مغارتخت و گلوئی در اندازه های مختلف- قیچی- چکش- برقو- میکرومتر- سنگ سنباده- ابزار نقشه کشی- خط کش فلزی و خط کش مدرج- لیسه- گونیا- متر- چسب سریشم- لاک و الکل- کاغذ سمباده- نوار چسب- عینک ایمنی- ماسک ایمنی- لباس کار مناسب.